Tijdschrift voor innovatief hoger onderwijs nummer 1 - jaargang 1 - 2018 | Page 74
Virtual Reality in het onderwijs: een realiteit
anne Appeltans & simon Verbeke
Expertisecentra Onderwijsinnovatie & Smart-ICT
Virtual Reality in het
Onderwijs: Een Realiteit
ANNE
APPELTANS
&
SIMON
VERBEKE
Virtual Reality (VR) is een relatief nieuwe
technologie die het mogelijk maakt om
afgesloten van de echte wereld, je in een
virtuele wereld te begeven. Dit artikel
beschrijft de aanpak en resultaten van het
ontwerponderzoek waarin er educatieve
VR-toepassingen werden uitgewerkt voor
Hogeschool PXL.
Het ontwerponderzoek verliep volgens het
ADDIE-model (Kruse, 2002). Het ADDIE-model
situeert zich binnen de methodologie van het
vormgeven
van
onderwijs
en
trainingsprogramma’s. Deze methodologie
wordt ‘Instructional System Design’ (ISD), of
kortweg ook ‘Instructional Design’ (ID)
genoemd. Er zijn meer dan 100 ISD-modellen,
en deze zijn bijna allemaal gebaseerd op het
generieke ADDIE-model. ADDIE is een
Engelstalig acroniem, wat staat voor Analyse,
Design, Develop, Implement en Evaluate. Dit
zijn de benamingen van de vijf verschillende
fasen die binnen het model doorlopen worden.
Ieder ontwerpproces begint met de analyse-
fase (Analyse). Hierin wordt een analyse
gemaakt: wat is er nodig? Vervolgens wordt
een ontwerp opgemaakt (Design). Op basis
van dit ontwerp gaat de effectieve les
ontwikkeld worden (Develop), die vervolgens
ook ingezet zal worden (Implement). Eindigen
gebeurt telkens met een evaluatie (Evaluate),
die op zijn beurt kan leiden tot een nieuwe
analyse-fase. Zo kan de cirkel iteratief worden
doorlopen tot iedereen tevreden is met het
ontwikkelde product.
ANALYSE
VR is één aspect uit een breder domein dat
zich bezig houdt met virtuele werkelijkheden.
Naast VR bestaat er ook nog augmented
reality (AR) en mixed reality (MR). Hieronder
74
geven we de definities van de drie begrippen
(VRwebwinkel.nl, 2018).
Virtual Reality is de techniek waarbij een
gebruiker
afgesloten
wordt
van
de
buitenwereld. De gebruiker heeft een
immersieve ervaring in een virtuele wereld. De
virtuele werelden zijn opgebouwd uit
computergegenereerd of reëel video- of
fotomateriaal.
Augmented Reality is de techniek waarbij de
gebruiker de echte wereld om zich heen ziet,
maar dan verrijkt met digitale elementen (de
AR-Overlay). Die digitale elementen kunnen
bestaan uit grafische objecten, video, geluid
etc.
De
digitale
elementen
worden
weergegeven aan de hand van markers, ofwel
punten die herkend worden door het AR-
device zodat het weet waar de elementen
weergegeven moeten worden.
Mixed Reality is de techniek waarbij de
volledige omgeving inclusief alles wat er zich
in die omgeving bevindt in kaart wordt
gebracht. De techniek projecteert digitale
elementen in deze omgeving, die digitale
elementen zijn in staat om te interacteren met
hun omgeving maar ook met elkaar. De
weergegeven elementen zijn van zo een hoge
kwaliteit dat deze vrijwel niet meer van echt
zijn te onderscheiden, de grens tussen
werkelijkheid en virtueel vervaagt.
In dit onderzoek focusten we op de eerste
variant: VR. Ook binnen VR heb je echter nog
grote verschillen, onder meer in de hardware
waarmee je de VR-beleving hebt (cf.
afbeelding 1). De high-end hardware biedt de
meest indrukwekkende VR-beleving, maar is
uiteraard
duurder
in
aankoop.
In
onderwijsmiddens is de schaalbaarheid
belangrijk. Bijvoorbeeld: hoe kan je aan een